آثار نماز

این تحقیق، تنها در صدد انذار و تبشیر از راه شمردن برکات انجام و عواقب ترک و نماز نیست؛ بلکه می‌‌خواهد با تحلیل تربیتی تأثیرات نماز، روشن کند که چگونه این عبادت پر رمز و راز، چنین آثار دنیوی و اخروی1 را به ارمغان می‌آورد و سعادت دنیا و عقبای نمازگزار را تأمین می‌‌کند. گرچه شمردن آثار نماز، انگیزۀ خوبی برای تقویت تقیّد نمازگزاران و داروی مؤثّری برای درمان بی‌نمازی به ‌شمار می‌‌رود، ولی تبیین سازوکار ترتّب این آثار و پاسخ به این سؤال که چگونه نماز، این آثار عظیم را به ‌بار می‌‌آورد، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. نتایج این تحقیق، انگیزۀ بیشتری به اولیا، مربّیان و سیاست‌گزاران فرهنگی و تربیتی می‌‌دهد تا در جهت تربیت و فرهنگ‌سازی مادّی و معنوی، از این موهبت الهی بهره برند و دریابند که انجام کامل نماز، با آداب و شرایط آن، بهترین شیوه تربیت و فرهنگ‌سازی در همۀ ساحت‌های فردی و اجتماعی است. ابعاد زندگی انسان در دو ساحت کلان فردی و اجتماعی قابل تقسیم است. ساحت فردی مربوط به جنبه‌های شخصی، خصوصی و انفرادی زندگی افراد و ساحت اجتماعی مربوط به ارتباط افراد با دیگران و ساختارهای اجتماعی است. آثار نماز در تحقیق حاضر به تناسب دو ساحت زندگی انسان، در دو بخش آثار فردی و آثار اجتماعی بحث می‌‌شود. در بخش فردی، آثار نماز در پنج بعد اساسی زندگی شخصی برسی میگردد؛ بعد شناختی ـ اندیشه‌ای، بعد عبادی ـ معنوی، بعدی عاطفی ـ روانی، بعد اخلاقی ـ رفتاری و بعد زیستی ـ بهداشتی. در بخش اجتماعی، آثار نماز در چهار حوزه کلان اجتماعی بررسی می‌‌شود؛ جامعه، فرهنگ، سیاست و اقتصاد. تأثیر وسیع نماز در تربیت همه‌جانبۀ انسان، حکم می‌‌کند که متولّیان فرهنگی و کارگزاران حکومتی، که دغدغه اصلاح جامعه و احیای ارزش‌ها را دارند، بیش از پیش به ترویج فرهنگ نماز و اقامۀ آن در زیرمجموعه‌های مدیریتی خود همّت گمارند. در انجام این تحقیق جستجوی نسبتاً كاملی در تمام آیات و روایات مربوط به آثا نماز انجام پذیرفته و آنها از دو زاویه روانشناختی و جامعه شناختی نیز بررسی شده‌اند.این تحقیق، تنها در صدد انذار و تبشیر از راه شمردن برکات انجام و عواقب ترک و نماز نیست؛ بلکه می‌‌خواهد با تحلیل تربیتی تأثیرات نماز، روشن کند که چگونه این عبادت پر رمز و راز، چنین آثار دنیوی و اخروی1 را به ارمغان می‌آورد و سعادت دنیا و عقبای نمازگزار را تأمین می‌‌کند. گرچه شمردن آثار نماز، انگیزۀ خوبی برای تقویت تقیّد نمازگزاران و داروی مؤثّری برای درمان بی‌نمازی به ‌شمار می‌‌رود، ولی تبیین سازوکار ترتّب این آثار و پاسخ به این سؤال که چگونه نماز، این آثار عظیم را به ‌بار می‌‌آورد، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. نتایج این تحقیق، انگیزۀ بیشتری به اولیا، مربّیان و سیاست‌گزاران فرهنگی و تربیتی می‌‌دهد تا در جهت تربیت و فرهنگ‌سازی مادّی و معنوی، از این موهبت الهی بهره برند و دریابند که انجام کامل نماز، با آداب و شرایط آن، بهترین شیوه تربیت و فرهنگ‌سازی در همۀ ساحت‌های فردی و اجتماعی است. ابعاد زندگی انسان در دو ساحت کلان فردی و اجتماعی قابل تقسیم است. ساحت فردی مربوط به جنبه‌های شخصی، خصوصی و انفرادی زندگی افراد و ساحت اجتماعی مربوط به ارتباط افراد با دیگران و ساختارهای اجتماعی است. آثار نماز در تحقیق حاضر به تناسب دو ساحت زندگی انسان، در دو بخش آثار فردی و آثار اجتماعی بحث می‌‌شود. در بخش فردی، آثار نماز در پنج بعد اساسی زندگی شخصی برسی میگردد؛ بعد شناختی ـ اندیشه‌ای، بعد عبادی ـ معنوی، بعدی عاطفی ـ روانی، بعد اخلاقی ـ رفتاری و بعد زیستی ـ بهداشتی. در بخش اجتماعی، آثار نماز در چهار حوزه کلان اجتماعی بررسی می‌‌شود؛ جامعه، فرهنگ، سیاست و اقتصاد. تأثیر وسیع نماز در تربیت همه‌جانبۀ انسان، حکم می‌‌کند که متولّیان فرهنگی و کارگزاران حکومتی، که دغدغه اصلاح جامعه و احیای ارزش‌ها را دارند، بیش از پیش به ترویج فرهنگ نماز و اقامۀ آن در زیرمجموعه‌های مدیریتی خود همّت گمارند. در انجام این تحقیق جستجوی نسبتاً كاملی در تمام آیات و روایات مربوط به آثا نماز انجام پذیرفته و آنها از دو زاویه روانشناختی و جامعه شناختی نیز بررسی شده‌اند.